Foknormen zijn gezondheidsnormen waaraan een ouderdiercombinatie moet voldoen om een positieve aantekening op de stamboom te krijgen. Denk aan resultaten van verplichte screeningsonderzoeken naar heupdysplasie of oogaandoeningen, of de minimale fokleeftijd. Doel is gezonde rashonden te fokken. Het proces en de gemaakte keuzes moet voor iedereen transparant en inzichtelijk zijn. Daarmee laat je als fokker van stamboomhonden zien zorgvuldig, transparant en verantwoord te fokken.
maart 2024
De Algemene Vergadering van de Raad van Beheer heeft op 2 december 2023 besloten de foknormen in te voeren. Daarmee laten we als kynologie zien wat we doen, hoe we het doen en dat we het zorgvuldig doen. Op die manier denken we de consument – de pupkoper – inzicht te geven in de gezondheid van de pups die men op het oog heeft. We bieden fokkers de mogelijkheid de beoogde ouderdiercombinatie op geschiktheid te controleren vóórdat de dekking plaatsvindt en zodoende een zorgvuldige, verantwoorde keuze te maken.
In overleg met Raad van Beheer bepalen wij als rasvereniging welke foknormen moeten gelden voor ons ras. Eenmaal vastgesteld worden deze normen op de raspagina op de website van de Raad van Beheer gepubliceerd. Vijf tot tien maanden na publicatie zullen ouderdieren ook daadwerkelijk gecontroleerd gaan worden. Of een pup al dan niet aan de normen voldoet, wordt op de stamboom vermeld: “Deze hond is geboren uit ouderdieren die wel/niet voldoen aan de aanvullende leeftijds-, gezondheids- en gedragseisen die gelden voor het ras.”
Je zult je afvragen hoe de foknormen zich verhouden tot onze verenigingsfokreglement (VFR). Een VFR gaat altijd verder dan screeningsonderzoeken of minimale leeftijd. Daarnaast worden ze niet door de Raad van Beheer gecontroleerd. Als wij de voor ons ras verplichte screeningsonderzoeken ook in de foknormen willen laten opnemen, kan dat uitsluitend in overleg met de Raad van Beheer.
Wat in de foknormen wordt opgenomen, wordt wél door de Raad van Beheer gecontroleerd en leidt tot de tekst op de stamboom: ‘voldoet’ of ‘voldoet niet’. Soms zullen de foknormen en de normen uit bepaalde hoofdstukken in het VFR hetzelfde zijn, of zal een VFR meer regels kennen dan de foknormen.
Als fokker ben je verantwoordelijk voor het samenstellen van een verantwoorde ouderdiercombinatie. Jij bepaalt welke reu/teef je kiest. Om te bepalen of de keuze van een ouderdiercombinatie zorgvuldig is, moeten vóór de dekking de resultaten van voorgeschreven screeningsonderzoeken bekend zijn. Je kunt immers pas zorgvuldig fokken als je weet wat die resultaten zijn. De screeningsonderzoeken moeten worden uitgevoerd door dierenartsen met wie de Raad van Beheer een overeenkomst heeft. Deze vind je op www.houdenvanhonden.nl/zoekdierenarts.
De kosten van screeningsonderzoeken variëren per dierenarts en zijn voor rekening van de fokker. Moet DNA-onderzoek worden gedaan, dan dient dit te gebeuren mét identiteitscontrole, verplicht bij de dierenarts. Ook mag gebruik worden gemaakt van het door de Raad van Beheer (chipper) verplicht afgenomen DNA-materiaal voor
afstammingscontrole.
De dierenarts die de screeningsonderzoeken uitvoert, stuurt de resultaten direct naar de Raad van Beheer via het MijnRvB-systeem. De eigenaar van de hond kan ook zelf uitslagen van gezondheidsonderzoeken uploaden op de MijnRvB-pagina van zijn hond. Dat kunnen alleen de resultaten van screeningsonderzoeken zijn, die voor dat ras ook van belang zijn. De Raad van Beheer controleert deze resultaten en wanneer de onderzoeken goed zijn uitgevoerd, worden die vermeld bij de hond. De resultaten zijn daarna ook zichtbaar op www.dutchdogdata.nl.
Als je een buitenlandse vaderhond inzet, kun je bij de dekking ook documenten uploaden van de reu. De Raad van Beheer voegt die dan toe in het account van deze buitenlandse reu.
De Raad van Beheer ziet graag dat iedereen zorgvuldig fokt en zich dus aan de normen houdt. Wanneer dat niet gebeurd is, komt dat op de stamboom van de pups te staan. De tekst luidt: ‘Deze hond is geboren uit ouderdieren die niet voldoen aan de gezondheidseisen en eventueel van toepassing zijnde welzijns- en gedragseisen die gelden voor het ras.’ Je hebt dan wat uit te leggen over de combinatie aan geïnteresseerde pupkopers.
Iedereen – zowel fokkers als pupkopers – met een MijnRvB-account kan straks fokcombinaties checken. In het menu komt een extra optie: “controle van de foknormen”. Je vult het NHSB- of chipnummer van de beoogde ouderdieren in en de dekdatum, en je krijgt direct te zien of het is toegestaan, of wat op die datum nog niet in orde is.
Als de combinatie niet past binnen zorgvuldig fokken, betekent dat in principe ‘niet fokken’. Soms zijn echter valide, niet-medische redenen waarom je niet aan de foknormen kunt voldoen.
De vermelding dat een hond niet aan de foknormen voldoet, maakt de stamboom niet waardeloos. Naast de foknormen moeten ouderdieren immers ook voldoen aan andere eisen die we aan het fokken van stamboomhonden stellen voordat ze een stamboom krijgen. Dit zijn eisen die vaak boven de wettelijke eisen uitgaan. Het basisreglement Welzijn & Gezondheid geldt nog steeds. De afstamming is gecontroleerd door DNA, de informatie over het ras en de fokker staan vermeld. De regels voor inteelt en de leeftijd van de moederhond zijn allemaal geldig.
De pupkoper kan de ouderdieren zelf checken op www.dutchdogdata.nl. Daar zijn de relevante gezondheidsonderzoeken per hond te vinden. Als de hond wel aan de normen voldoet, kan de volgende generatie zorgvuldig gefokt worden. De hond kan dus nog steeds waardevol zijn voor de stamboomhondenfokkerij!
Het is goed om te weten of men in het buitenland ook met een soortgelijk systeem werkt en, zo ja, of dat dan aansluit bij het Nederlandse systeem. Meerdere landen hebben inderdaad ook zo’n systeem, bijvoorbeeld Italië. De buitenlandse systemen sluiten in zoverre aan, dat ook daar eisen gesteld worden aan de ouderdiercombinatie. Die komen grotendeels of zelfs helemaal overeen voor veel rassen. Het is dan nog wel zaak dat de Raad van Beheer inzage krijgt in de resultaten van de daar uitgevoerde screeningsonderzoeken.
Om het belang van de foknormen bekend te maken bij pupkopers zet de Raad van Beheer zijn eigen media in, zoals website, social media en de Raadar-nieuwsbrief. Ook via zijn informatiestand zal de Raad van Beheer voorlichting geven. Maar de Raad van Beheer kan dit niet alleen en bereikt niet alle pupkopers. Pupkopers worden dan ook doorgeleid naar onze rasvereniging en onze fokkers.
Pupkopers benaderen ons vaak ook rechtstreeks via telefoon of mail.
Wij kunnen hen verder informeren over de foknormen van ons ras en eventuele aanvullende regels uit het verenigingsfokreglement, en duidelijk maken wat wij allemaal doen om zorgvuldig te fokken.